Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Carlos Magno | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rei d'os francos, rei d'os Longobardos y emperador d'Occident | ||||||||||||||||||||
9 d'octubre de 768 – 28 de chinero de 814 | ||||||||||||||||||||
Predecesor | Pepín lo Petit | |||||||||||||||||||
Succesor | Ludovico Piu | |||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Naixencia | 2 d'abril de 742 Lidje | |||||||||||||||||||
Muerte | 28 de chinero de 814 Aquisgrán | |||||||||||||||||||
Enterreco | Seu de Aquisgrán | |||||||||||||||||||
Conchuche/s | Desiderata (770-771) Hildegarda (771-† 783) Fastrada (783-† 794) Luitgarda (m. c. 794-† 800) | |||||||||||||||||||
Descendencia | 20 fillos a destacar: Loís I o Piadoso | |||||||||||||||||||
Dinastía | Carolinchios | |||||||||||||||||||
Pai | Pepín o Petit | |||||||||||||||||||
Mai | Bertha de Laon | |||||||||||||||||||
Sinyal |
Carlos Magno, Carlo Magno u Carlos I O Gran estió rei d'o Reino franco y, dende o 25 d'aviento de 800, o primer emperador d'o Sacro Imperio Romano Chermanico. Naixió en bel lugar d'a Renania, ye fácil que en Aquisgrán, o 2 d'abril de 742, y morió o 28 de chinero de 814 en Aquisgrán (hue en Alemanya).
Carlos Magno yera fillo d'o rei franco Pepín lo Petit y de Bertha de Laon, encara que fillo ilechitimo dica o matrimonio d'os suyos pais dimpués d'a suya naixencia.
Conquirió o Reino Longobardo en l'anyo 774. Organizó expedicions a lo sud d'os Pireneus y establió a Marca Hispanica. S'anexionó Bavera y derrotó a los avaros pa cutio. Sozmetió a los saxons en unas cuantas campanyas. Fue coronau emperador de Roma en l'anyo 800.[1]
Carlomagno ye famoso per las suyas campanyas militars pero tamién destacó como administrador gracias a las numerosas reformas que se levoron a cabo mientres lo suyo reinau, las fació a toz os livels: economicas, gubernamentals, militars, culturals, educativas y eclesiasticas que posoron las bases d'o futuro economico europeu. En l'actualidat ye considerau no nomás lo fundador d'as dinastías francesa y alemana, sino tamién lo pai d'Europa ya que lo suyo imperio unificó per primera vegada la mayor parte d'Europa occidental dende la caita de l'Imperio Romano d'Occidente, y lo dito renaiximiento carolinchio establió una identidat europea común.